Ja neću da ubijem svoju zemlju.
„Položio sam zakletvu da ću braniti Jugoslaviju. Sve oružane snage na teritoriji Jugoslavije ratuju za uništenje Jugoslavije, i sve su od 3. oktobra ilegalne. Ja sam ratni zarobljenik. Upozoravam vas da je mobilisanje ratnih zarobljenika u neprijateljske formacije ratni zločin, kao što je i ovaj postupak koji vodite protiv mene ratni zločin.”
Ovo je bilo uputstvo koje je sačinio Civilni pokret otpora za svakog ko nije želeo da ide u rat.
Na samom početku ratova devedestih, tačnije već 1991. godine, nastaje Civilni pokret otpora – otpora ratu, prisilnoj mobilizaciji, ubistvima, silovanjima, ratnim zločinima.
U jednom stanu, na jesen 91’ godine, advokat Nikola Barović i književnica Biljana Jovanović sa još desetak mirovnih aktivistkinja i aktivista shvataju da se nešto mora učiniti. Rat je bio na pomolu, Jugoslavija na samrti. Postojala je potreba pružiti otpor, reći “ne”, dati glas svima onima koji su uplašeni, svima onima koji misle da u rat moraju poći.
“Jednako je ratni zločin mobilisati jugoslovenskog vojnika u rat protiv Jugoslavije, kao što je krivično delo dobrovoljni odlazak u bilo koju od vojnih formacija u tom trenutku“, rekao je advokat Barović.
Ali ko je jugoslovenski vojnik? Da li on uopšte može sebe tako nazivati u trenutku raspada zemlje kojoj se zavetovao da “sa njenog puta neće skrenuti”?
Bivše zemlje članice, savezne države, one koje su okružene “brigama”, kako god ih zvali misleći na jugoslovenske zemlje – odlučile su se “nacionalizovati”, otcepiti, sahraniti Jugoslaviju.
Nakon te smrti, u životu ostaju Jugosloveni:
– Ljudi iz nacionalno mešovitih porodica;
– Ljudi koji se izjašnjavaju regionalno;
– Ljudi koji pripadaju nacionalnim manjinama u jugoslovenskim zemljama;
– Ljudi koji su jugoslovenske nacionalnosti;
– Ljudi koji pripadaju jugoslovenskim narodima, a žive izvan matičnih država;
– Ljudi koji se nacionalno ne opredeljuju ili ne izjašnjavaju;
– Ljudi koji ne poistovećuju nacionalno opredeljenje sa državnim razlogom.
Civilni pokret otpora shvatio je da se ti ljudi nalaze na “ničijoj” zemlji. Njih prepoznaju kroz brojeve, kao one koji bi bili dobra pešadija. Ovaj mirovni pokret zaključio je da im treba pomoći, da ih treba usmeriti i ponuditi im metode kojima se mogu suprotstaviti ratu.
“Kakva god bila sudbina jugoslovenskih zemalja i koliko god se država na jugoslovenskom prostoru bude formiralo, svi ovi ljudi moraju biti prepoznati kao:
– Ljudi koji imaju simultano državljanstvo svih tih država, koje im se ne može odreći niti oduzeti;
– Ljudi koji ne podležu vojnoj i radnoj obavezi u sukobima između tih država i ne mogu biti angažovani ni kao dobrovoljci, izuzev ako su te države napale treće države.
Civilni pokret otpora će se zalagati da svi ovi ljudi, bez obzira na odnose država čiji su državljani sa Evropskom zajednicom, dobiju prava jednaka pravima državljana zemalja Evropske zajednice”, pisalo je u Deklaraciji Civilnog pokreta otpora 1992. Godine.
Oni su prepoznali nezavidan status svih koji nisu želeli da budu saučesnici u ubistvu Jugoslavije.
Ali bilo ih je još. Još onih koji su bili spremni da izađu na ulice Beograda i glasno pruže otpor ratu.
Na dan saveznih i lokalnih izbora, 31. maja 92’ godine, oko sto hiljada ljudi u ruci je nosilo crni karton. Od Palate Albanija pa sve do trga Slavija, dužine od 1.300 metara, u tišini, razvila se solidarnost. Solidarnost sa ubijenima u ratu, sa građanima Sarajeva opkoljenim granatama, pokazali su Beograđani_ke razvivši “Crni flor”. Akciju koja simboliše samilost sa onima koji svoje živote gube, organizovao je Civilni pokret otpora, spontano okupivši sugrađane da se ujedine protiv bratoubilačkog rata.
O Civilnom pokretu otpora ne učimo u školi, o njemu nećemo čuti na ulici.
Ta ulica i dalje glasno odzvanja tišinom kojom je ovaj antiratni pokret “postojano” stao protiv rata i rekao “ne!”